آمار افرادی که به بیماری‌های قلبی مبتلا می‌شوند، هم در زنان و هم مردان، با بالا رفتن سن افراد افزایش می‌یابد. از هر 5 نفری که براثر بیماری عروق کرونری قلب جان خود را از دست می‌دهند، 4 نفر دارای سن 65 سال و بالاتر هستند.
[alert type=”custom” close=”false” icon=”fa fa-hand-o-left” color=”#000000″ background_color=”#f4cbcb”]
ازآنجایی‌که با بالا رفتن سن، احتمال ابتلا به بیماری‌های قلبی نیز افزایش می‌یابد، بسیار مهم است که به‌صورت منظم و دوره‌ای برای چکاپ اقدام کنید و نسبت به عوامل خطری که منجر به بیماری‌های قلبی می‌شوند، هوشیار باشید. پزشک می‌تواند به شما کمک کند که احتمال ابتلا به بیماری‌های قلبی را در خود کاهش دهید. [/alert]
با بالا رفتن سن چه تغییری در رگ‌ها به وجود می‌آید؟
شریان‌های شما، خونِ حاوی اکسیژن را از قلب به تمام نقاط بدن می‌رسانند. زمانی که شما جوان و سالم هستید، رگ‌های بدن به‌اندازه کافی باز هستند و خون به‌آسانی در آن جریان پیدا می‌کند و دیواره‌ی رگ‌ها نیز به‌خوبی حالت ارتجاعی دارند و در مواقع لزوم می‌توانند به‌خوبی گشاد یا تنگ شوند.
اما با بالا رفتن سن ممکن است دیواره‌ی رگ‌ها سفت شوند و خاصیت ارتجاعی خود را از دست بدهند، همچنین با تشکیل پلاک در دیواره‌ی رگ‌ها، که از کلسترول، چربی، کلسیم و بافت فیبروزی تشکیل شده است، رگ‌ها تنگ می‌شوند. به این فرآیند تصلب شرایین گفته می‌شود که شخص را در معرض خطر حمله‌ی قلبی، سکته مغزی و بیماری عروق محیطی قرار می‌دهد.
تصلب شرایین معمولاً در سنین بیست تا سی‌سالگی آغاز می‌شود و در سنین سی تا چهل‌سالگی تغییرات ایجادشده در افراد قابل‌تشخیص است. اما با گذشت زمان این مشکل بدتر و بدتر می‌شود. در سن چهل‌سالگی نیمی از افراد، دارای رسوبات کلسترول در شریان‌های خود هستند. اولین علائم تصلب شرایین در زنان معمولاً بعد از سن 55 سالگی بروز می‌کند.
تشکیل پلاک در رگ‌ها امر خطرناکی است، چراکه ممکن است قسمتی از آن از دیواره‌ی رگ جدا شود و تشکیل یک لخته خونی را بدهد که می‌تواند شریان‌ها را مسدود کند و جلوی جریان خونی که به مغز، قلب یا پاها می‌رسد را بگیرد. این مشکل باعث حمله قلبی، سکته مغزی یا قانقاریا می‌شود.
چگونه با بالا رفتن سن، احتمال بروز بیماری‌های قلبی افزایش می‌یابد؟
به‌طورکلی با گذشتن هر روز از زندگی شما، احتمال ابتلای شما به بیماری‌های قلبی افزایش می‌یابد. هر چه قدر سن شما بالاتر می‌رود، بیشتر در معرض خطر هستید و احتمال بروز مشکلاتی مانند فشارخون بالا، که موجب بروز بیماری‌های قلبی می‌شود،در شما بیشتر می‌شود. 80 درصد از افراد بالای 65 سال به یکی از انواع بیماری‌های قلبی مبتلا هستند.
گاهی اوقات شخص دچار علائمی می‌شود که به خاطر آن به پزشک مراجعه می‌کند و بیماری او به‌راحتی تشخیص داده می‌شود. گاهی نیز ابتلای شخص به بیماری قلبی تنها در صورت انجام برخی عکسبرداری‌ها یا تست‌هایی برای دیدن داخل شریان‌ها، امکان‌پذیر است.
توجه داشته باشید که هرچند احتمال بروز بیماری‌های قلبی با افزایش سن رابطه مستقیم دارد و با بالا رفتن سنِ شخص، احتمال بروز آن نیز افزایش می‌یابد، اما احتمال بروز بیماری‌های قلبی در افراد جوان‌تر نیز وجود دارد. بنابراین اگر بین 40 تا 45 سال سن دارید یا حتی جوان‌تر هستید، باز هم در معرض ابتلا به بیماری‌های قلبی هستید. خصوصاً اگر شما برخی فاکتورهای خطر برای ابتلا به بیماری قلبی را داشته باشید احتمال بروز آن در شما بیشتر است و در واقع ممکن است احتمال ابتلا به بیماری‌های قلبی در شما با شخصی که ده سال از شما بزرگ‌تر است، یکسان باشد؛ بنابراین افراد جوان نیز ممکن است به بیماری‌های قلبی مبتلا شوند، خصوصاً اگر عوامل خطرساز بیماری‌های قلبی را داشته باشند.
احتمال بروز بیماری قلبی در زنان کمی کمتر است، اما در دوران بعد از یائسگی روند بالا رفتن خطر ابتلا به بیماری قلبی سرعت می‌گیرد؛ بنابراین همه‌ی ما باید با بالا رفتن سنمان، بسیار مراقب عوامل خطرزا برای بیماری‌های قلبی باشیم و سعی کنیم احتمال بروز بیماری‌های قلبی را کاهش دهیم، چراکه بیشتر از دیگران در معرض خطر قرار داریم.
از خودتان محافظت کنید
اما چگونه می‌توانید خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی را کاهش دهید و بیماری‌های قلبی را از زندگیتان دور نگه دارید. ما در اینجا اقدامات لازم را با توجه به سنین مختلف دسته‌بندی کرده‌ایم:
سنین بیست تا سی سال
- از ارقامی که بر سلامت قلب شما مؤثرند مطلع شوید: این کار به شما کمک می‌کند در آینده به‌راحتی مشکلات قلبی خود را شناسایی کنید. هدف شما این باشد که میزان مصرف روزانه کلسترول شما کمتر از 200 میلی‌گرم باشد و فشارخون شما از 120/80 mm Hg کمتر باشد.
- سابقه فامیلی خود را چک کنید: از اعضای خانواده خود در مورد سابقه ابتلا به بیماری‌های قلبی یا داشتن فاکتورهای خطر برای ابتلا به بیماری‌های قلبی سؤال کنید. با پزشک خود ملاقات کنید و از او بخواهید به شما نشان دهد که چگونه می‌توانید خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی را در خود کاهش دهید.
- سیگار نکشید و از دود دست‌دوم سیگار اجتناب کنید: درصورتی‌که از نوجوانی عادت به کشیدن سیگار پیدا کردید، حالا وقت آن رسیده که این عادت را ترک کنید. حتی قرار گرفتن در معرض دود سیگار (دود دست‌دوم) برای سلامت شما خطرات جدی دارد.
- در انتخاب روش جلوگیری از بارداری دقت کنید: با پزشک خود در مورد راه‌هایی که پیش رو دارید صحبت کنید. در این صورت می‌توانید مزایا و خطرات هر روش را بدانید و به‌صورت کاملاً آگاهانه تصمیم بگیرید.
سنین 30 تا 40 سالگی
- استرس خود را کنترل کنید: داشتن استرس به مدت طولانی، می‌تواند باعث افزایش ضربان قلب و بالا رفتن فشارخون شود که این موضوع موجب آسیب به دیواره‌های شریان‌های شما می‌شود. از تکنیک‌های مدیریت و کنترل استرس برای آرامش دادن به ذهن و جسم خود استفاده کنید.
- اختصاص دادن زمانی برای خودتان، یک انتخاب نیست بلکه یک ضرورت است: احتمالاً سروکله زدن با اعضای خانواده یا افراد مختلف در محل کار باعث می‌شود که هیچ زمانی برای خودتان نداشته باشید. در زندگی باید بین امور مختلف تعادل برقرار کرد اما به خاطر داشته باشید که اولین اولویت در زندگی، سلامت شماست. حالا زمان آن رسیده که عادات زندگی خود را برای داشتن قلب سالم تغییر دهید، به این معنا که غذای سالم بخورید، فعالیت فیزیکی زیادی داشته باشید و شب‌ها به‌اندازه کافی بخوابید.
- در انتخاب روش جلوگیری از بارداری دقت کنید.
سنین 40 تا 50 سالگی
- سعی کنید به زندگی خود تعادل بیشتری دهید و استرس کمتری داشته باشید: مهم‌ترین و ضروری‌ترین کار، پیشگیری است. شما باید برای سلامت خود وقت بگذارید و برای آن سرمایه‌گذاری کنید. این کار هم به نفع خودتان است و هم همه‌ی کسانی که به شما وابسته‌اند. پس برای از میان بردن استرس خود، کاری کنید.
- سلامت خود را در اولویت قرار دهید: ورزش کردن به‌طور منظم (150 دقیقه ورزش با شدت متوسط یا 75 دقیقه ورزش با شدت زیاد در طول هفته) می‌تواند فشارخون و کلسترول خون شما را کنترل کند، خطر ابتلا به دیابت را کاهش دهد و قلب شما را قوی کند.
- به‌صورت منظم برای چکاپ به پزشک مراجعه کنید: با رسیدن به سن 45 سالگی، علاوه بر چک کردن منظم فشارخون و دیگر تست‌های ارزیابی سلامت قلب، لازم است قند خون خود را نیز به‌طور منظم تست کنید. این تست یک مبنا برای تست‌های آتی است که هر سه سال یک‌بار باید انجام شوند. تست‌ها و آزمایشاتی که باید به‌طور منظم انجام دهید در ادامه ذکر شده‌اند:
-
- وزن و شاخص توده بدنی
- اندازه دور کمر
- فشارخون
- کلسترول
- تست قلب
- تست قند خون و بیماری دیابت
سنین 50 تا 60 سالگی
- تغییرات فیزیکی بدن خود را تحت نظر داشته باشید و به‌طور منظم با پزشک خود در ارتباط باشید: برای انجام چکاپ‌های منظم وقت بگذارید. برای حفظ سلامتی خود تلاش کنید و با پزشک خود در تعامل باشید و مطمئن شوید که به عوامل خطرساز ابتلا به بیماری قلبی، دچار نمی‌شوید. درصورتی‌که به فاکتورهای خطرساز ابتلا به بیماری قلبی دچار هستید، در مورد نحوه کنترل آن از پزشک خود کمک بخواهید.
- از ارقامی که باید آن را کنترل کنید مطلع شوید: در اینجا ارقامی که در مورد سلامت خود باید از آن مطلع باشید و آن‌ها را کنترل کنید، مرور می‌کنیم. با پزشک خود صحبت کنید تا میزان این ارقام را در حال حاضر اندازه‌گیری کنید:
-
- کلسترول کلی خون کمتر از 200 mg/dL
- HDL (کلسترول مفید) 50 mg/dL یا بالاتر
- LDL (کلسترول مضر) کمتر از 100 mg/dL
- تری‌گلیسیرید خون 150 mg/dL
- فشارخون کمتر از 120/80 mm Hg
- شاخص توده بدنی کمتر از 25 kg/m2
- دور کمر کمتر از 89 سانتی‌متر
- به رژیم غذایی خود بیشتر توجه کنید: درصورتی‌که در برنامه‌ی خود زمان آزاد دارید، برای تنظیم یک برنامه‌ی غذایی سالم برای خودتان و سایر اعضای خانواده وقت بگذارید. غذاهایی انتخاب کنید که چربی اشباع‌شده و چربی ترانس، کلسترول، نمک و شکر کمی داشته باشند. سعی کنید غذاهایی را در رژیم خود قرار دهید که سرشار از مواد معدنی هستند، مانند سبزیجات و میوه‌های رنگی، غذاهای حاوی فیبر، غلات، گوشت بدون چربی، مرغ بدون پوست، ماهی‌های حاوی امگا-3 و لبنیات کم‌چرب یا لبنیات با چربی 1 درصد.
- فعالیت فیزیکی داشته باشید: اگر تا این زمان ورزش و فعالیت فیزیکی نداشته‌اید، حالا زمان آن رسیده که شروع کنید. ورزشی را انتخاب کنید که به آن علاقه دارید و آن را به‌آرامی شروع کنید. هدف شما این است که (اگر تمام روزها ورزش نمی‌کنید) در بیشتر روزهای هفته حداقل 30 دقیقه ورزش کنید.
سنین 60 سال و بالاتر
- از عوامل خطرساز در بدن خودآگاه باشید: هر چه قدر عوامل خطرساز را تحت کنترل داشته باشید، احتمال بروز حمله قلبی در شما کمتر است. باید بدانید که شما این توانایی را دارید که خطر ابتلا به بیماری قلبی را در خود کاهش دهید و درصورتی‌که به بیماری قلبی مبتلا شده‌اید، نیز راه‌های زیادی برای کنترل آن وجود دارد.
- تحرک داشته باشید: هر چه قدر سن ما بالاتر می‌رود، انجام ورزش و داشتن فعالیت فیزیکی سخت‌تر می‌شود؛ اما همچنان قرار دادن فعالیت فیزیکی در اولویت اول، بسیار مهم است. درصورتی‌که قبلاً هیچ ورزشی انجام نداده‌اید، به‌آرامی شروع کنید و از پزشک خود بخواهید در مورد ورزش‌هایی که می‌توانید انجام دهید و برای شما مناسب هستند، به شما پیشنهاداتی بدهد.