بیماریهای دریچه ای قلب، زمانی ایجاد میشود که یکی یا تعداد بیشتری از دریچههای قلب شما به خوبی کار نکند. قلب دارای 4 دریچه است : دریچه تریسکوسپید، میترال، آئورت و دریچه ریوی. این دریچهها با هر بار ضربان قلب، یک بار باز و بسته میشوند. دریچههای قلب باعث میشوند خون در مسیر درستی در دهلیزهای قلب و در سایر نقاط بدن جریان پیدا کند.
دریچههای قلب چگونه کار میکنند؟
دریچههای قلب در محل خروجی چهار دهلیز قلب قرار دارند و جهت یکطرفه جریان خون را به دقت تنظیم میکنند. چهار دریچهی قلب باعث میشوند که جریان خون یکطرفه باشد و به سمت قلب بازگشت نکند. خون از طریق دریچههای تریکوسپید و میترال از دهلیزها ی چپ و راست به بطنها میرود. وقتی بطنها پر از خون شدند، دریچهها بسته میشوند. بسته شدن دریچه باعث میشود با انقباض بطنها، خون از بطنها به سمت دهلیز برگشت پیدا نکند. وقتی بطنها منقبض میشوند، دریچههای ریوی و آئورت باز میشوند و خون از بطنها به سمت بیرون پمپاژ میشود. خون داخل بطن راست از دریچهی ریوی و از طریق شریان ریوی جریان پیدا میکند و خون داخل بطن چپ از طریق دریچهی آئورت به رگ اصلی آئورت جریان پیدا میکند و از آن جا نیز به کل بدن منتقل میشود.
وقتی بطنها از حالت انقباض خارج شدند، دریچههای ریوی و آئورت بسته میشوند که باعث میشوند خون داخل شریانها، به داخل بطنها برنگردد. سپس دوباره دریچهها ی میترال و تریکوسپید باز میشوند و خون وارد دهلیزها میشود و این چرخه با هر بار تپش قلب ادامه پیدا میکند و باعث جریان یافتن خون در قلب، ریهها و تمام بدن میشود.
بیماریهای دریچهای قلب
دریچههای قلب ممکن است به طور کلی دچار سه مشکل شوند:
- گشاد شدن دریچه قلب یا رگورژیتاسیون که باعث برگشت خون به عقب و به درون قلب میشود. این حالت زمانی ایجاد میشود که دریچه کامل بسته نمیشود. بسته نشدن کامل دریچه باعث میشود خون به جای وارد شدن به قلب یا به جای جریان پیدا کردن از قلب به داخل شریانها، به سمت داخل قلب برگشت پیدا کند. برگشت خون اکثرا بر اثر پرولاپس یا افتادگی دریچه ایجاد میشود.
- پرولاپس یا افتادگی دریچه، زمانی ایجاد میشود که لتهای دریچه در هنگام بسته شدن برآمدگی پیدا کنند. معمولا پرولاپس جزء نارسایی دریچه میترال می باشد.
- تنگی دریچه میترال قلب: تنگی دریچه زمانی ایجاد میشود که بافت لتها ی دریچهی قلب ضخیم شوند یا دچار گرفتگی یا چسبندگی شوند که این موضوع باعث میشود دریچهی قلب به طور کامل باز نشود و در نتیجه خون به اندازه کافی از طریق دریچه جریان پیدا نکند. برخی از دریچهها ی قلب ممکن است همزمان مشکل تنگی و مشکل بازگشت خون را داشته باشند. تنگی دریچه آئورت غالباً از طریق اکوکاردیوگرام یا نوار قلب تشخیص داده میشود.
- انسداد دریچه قلب: در این حالت دریچهی قلب کاملا بسته میشود و راهی برای عبور خون از دریچه نیست.
[alert type=”custom” close=”false” icon=”fa fa-hand-o-left” color=”#000000″ background_color=”#f4cbcb”]
آیا شما در خطر ابتلا به بیماریهای دریچهای قلب هستید؟
بالا رفتن سن، یکی از عوامل خطرزا برای ابتلا به بیماریهای دریچهای قلب است. اگر سابقهی ابتلا به اندوکارتیت عفونی قلب، تب روماتیسمی ( در اثر تب روماتیسمی آسیبی دائمی به دریچههای قلب و روماتیسم قلبی بوجود می آید ) ، حمله قلبی، نارسایی قلبی یا ابتلا به بیماریهای دریچهای قلب در گذشته را دارید، بیشتر در خطر ابتلا به این بیماریها هستید. علاوه بر این، داشتن عوامل خطر ابتلا به بیماری اندوکارتیت عفونی قلب، مانند استفاده از مواد مخدر داخل وریدی، خطر ابتلا به بیماریهای دریچهای قلب را نیز افزایش میدهد.
همچنین در صورتی که فاکتورهای خطرزای ابتلا به بیماری کرونری قلب را دارید، خطر ابتلا به بیماری دریچهای قلب نیز در شما بیشتر است. این فاکتورها عبارتند از: کلسترول بالای خون، فشار بالای خون، مصرف سیگار، مقاومت به انسولین، دیابت، چاقی و اضافه وزن، فعالیت جسمانی کم و داشتن سابقه خانوادگی در بیماریهای قلبی. بیماری قلبی-دیابتی (diabetic heart disease) یا دیابت در بیماری قلبی به بیماری قلبی گفته میشود که در افراد مبتلا به دیابت بروز میکند.[/alert]
علائم بیماریهای دریچهای قلب
- کوتاهی و تنگی نفس و حبس شدن نفس در سینه: این حالت بیشتر بعد از انجام فعالیت جسمانی و در هنگامیکه دراز کشیده اید، پیش میآید و در هنگام خواب نیاز دارید با پشتی، بالاتنه خود را بالا نگه دارید تا بتوانید به راحتی نفس بکشید.
- ضعف و سرگیجه: ممکن است احساس کنید حتی برای انجام کارهای عادی و روزمره ضعف دارید. همچنین ممکن است گاهی سرگیجه داشته باشید و گاها غش کنید.
- احساس درد و ناراحتی در قفسه سینه: هنگام انجام فعالیتهای بدنی یا هنگام قرار گرفتن در هوای سرد، ممکن است احساس کنید وزنهی سنگینی روی قفسه سینه شما گذاشته شده و در این ناحیه احساس فشار کنید.
- تپش قلب: تپش قلب ممکن است به صورت تپیدن بسیار تند قلب یا ضربان نامنظم قلب یا جا افتادن یک نبض در هنگام تپیدن قلب باشد.
- ورم اندام تحتانی از جمله مچ پا و پا و شکم: به این حالت اِدِم گفته میشود. ورم ممکن است در شکم شما باشد و باعث شود احساس پری و سنگینی کنید. اضافه وزن ناگهانی در این حالت ممکن است ظرف یک روز بین 1 تا 1.5 کیلوگرم وزن اضافه کنید
علت ها و دلایل ابتلا به بیماریهای دریچهای قلب
مشکلات قلبی و سایر بیماریها
- فشار خون بسیار بالا و نارسایی قلبی
- تصلب شرایین در رگ دریچه آئورت
- آسیب به قلب و تشکیل بافت ناسالم در قلب بر اثر ایجاد زخم در بافت قلبی یا حمله قلبی
تب روماتیسمی
در صورتی که شخص به گلودرد استرپتوکوک یا دیگر انواع عفونتهای باکتریایی استرپتوکوک مبتلا شود و آن را به طور کامل درمان نکند، این وضعیت منجر به بیماریهای دریچه ای قلب میشود.
عفونت
برخی از انواع میکروبهایی که وارد جریان خون میشوند و به قلب وارد میشوند، میتوانند بافتهای سطحی قلب، از جمله دریچههای قلب را عفونی کنند. این نوع عفونت بسیار نادر است، اما بیماری جدی و خطرناکی است که اصطلاحا به آن اندوکارتیت عفونی گفته میشود.
سایر بیماریها و عوامل مرتبط با بیماریهای دریچهای قلب
- اختلالات سیستم ایمنی بدن، مانند لوپوس میتواند به دریچهی آئورت و میترال آسیب بزند.
- سندرم کارسینوئید
- داروهای رژیمی
- سندرم مارفان
- اختلالات متابولیسم بدن
- پرتو درمانی
روشهای درمان بیمارهای دریچهای قلب
بسیاری از افرادی که به بیماریهای دریچهای قلب مبتلا هستند، برای مدت زمان طولانی به زندگی خود ادامه میدهند و هرگز نیازمند انجام عمل جراحی نمیشوند.
اما در صورتی که بیماری دریچه ای قلب، در قابلیت پمپاژکردن خون تاثیر منفی بگذارد به احتمال زیاد نیازمند ترمیم یا تعویض است. برنامهی درمان بیماری دریچه ای قلب شامل مراحل زیر است:
- جلوی آسیب دیدن بیشتر قلب را بگیرید
- برای کنترل علائم ناشی از بیماری، داروهای لازم را مصرف کنید
- در صورت نیاز دریچه قلب را ترمیم کنید
- اقدامات لازم بعد از انجام درمان و مراقبتهای عمومی را انجام دهید
[alert type=”custom” close=”false” icon=”fa fa-hand-o-left” color=”#000000″ background_color=”#f4cbcb”]
در صورتی که به بیماری دریچه ای قلب مبتلا هستید، لازم است از بروز مشکلات بیشتر برای قلب جلوگیری کنید، حتی در صورتی که دریچههای قلب شما ترمیم یا تعویض شده اند. اقدامات زیر را انجام دهید:
- در مورد نوع و شدت بیماری دریچهی قلب خود اطلاع داشته باشید.
- در صورت بروز علائم عفونت با پزشک خود تماس بگیرید.
- از دندان و لثهها ی خود، به خوبی مراقبت کنید.
- قبل از انجام هر گونه درمان یا اقدام پزشکی که خونریزی در پی دارد، حتما آنتی بیوتیک مصرف کنید.
- داروهای خود را طبق دستور پزشک مصرف کنید.
- به طور منظم برای چکاپ نزد متخصص قلب بروید.[/alert]
دارو درمانی
ممکن است برای کنترل علائم و پیشگیری از آسیب بیشتر به قلب، پزشک داروهایی را برای درمان بیماری دریچهای قلب، به شما تجویز کند. این داروها میتواند شامل موارد زیر باشد:
- داروهای مدر: برای خارج کردن آب اضافی در بافتهای بدن و جریان خون و بهبود علائم نارسایی قلب
- داروهای ضد آریتمی قلبی ، برای کنترل ریتم منظم قلب
- داروهای گشاد کننده عروق:برای کم کردم کار قلب و همچنین کمک به جریان پیدا کردن خون از سمت قلب به بدن و عدم بازگشت خون به قلب
- داروهای مهارکننده ACE: نوعی داروی گشاد کننده عروق که در درمان فشار خون بالا و نارسایی قلب موثر است
- بتابلوکرها: کنترل فشار خون و کم کردن کار قلب و کمک به آن برای تپیدن آرام تر و با فشار کم تر. این دارو در بعضی بیماران برای کنترل تپش قلب نیز استفاده میشود.
- داروهای ضد انعقاد خون: این داروها زمان منعقد شدن خون را افزایش میدهند و در صورتی که بیمار در خطر تشکیل لخته خون در قلب باشد، تجویز میشوند.
جراحی و دیگر اقدامات پزشکی
- ترمیم دریچهی قلب: در این عمل دریچهی قلب و لتها ی آن برداشته نمیشوند و تنها ترمیم میشوند. این عمل گاهی به روش کم تهاجمی و بسته انجام میشود و درموارد خاصی نیاز به انجام جراحی باز میباشد. ترمیم دریچهی قلب، معمولا برای گشادی دریچه میترال و تریکوسپید انجام میشود.
- تعویض دریچهی قلب: این جراحی را میتوان به روش TAVR یا دیگر روشها ی جراحی بسته قلب انجام داد. در برخی موارد برای رسیدن به نتایج بهتر و بلند مدت، نیاز به انجام جراحی باز قلب میباشد، مانند عمل جراحی Ross یا عمل جراحی قرار دادن بافت یا دریچهی مصنوعی برای قلب.
[alert type=”custom” close=”false” icon=”fa fa-hand-o-left” color=”#000000″ background_color=”#f4cbcb”]
برای اطلاعات بیشتر در زمینه بیماری های دریچهای قلب می توانید به مقالات تنگی دریچه میترال، نارسایی دریچه میترال، پرولاپس دریچه میترال، تنگی دریچه آئورت و نارسایی دریچه آئورت مراجعه کنید.[/alert]
