علائم بيماري‌هاي قلبي شما، به نوع بيماري قلبي که به آن مبتلا هستيد بستگي دارد و برای درمان بیماری های قلبی باید سریعا به دکتر قلب مراجعه شود. در ادامه با انواع ناراحتی قلبی – عروقي و علائم و علت های به وجود آمدن آن آشنا خواهید شد.
علائم و نشانه‌های بیماریهای قلبی
علائم بيماري‌هاي قلبي مربوط به عروق خوني (بيماري تصلب شرايين)
بيماري‌هاي قلبي – عروقي در اثر تنگ شدن، مسدود شدن يا سخت شدن رگ‌هاي خوني ايجاد مي‌شود و از رسيدن خون کافي به قلب، مغز يا ساير قسمت‌هاي بدن شما ممانعت مي‌کند. علائم بیماریهای قلبی – عروقی ممکن است در مردان و زنان متفاوت باشد. برای مثال در مردان احتمال بروز درد در ناحیه قفسه سینه بیشتر است، اما در زنان معمولاً علائمی از قبیل تنگی نفس، حالت تهوع، خستگی و ضعف شدید بروز می‌کند. سایر علائم این نوع بیماری عبارت است از:
- درد قفسه سینه
- تنگی نفس
- احساس درد، بی حسی، ضعف یا سردی در پاها و دست‌ها، که به دلیل تنگ شدن عروق خونی در این قسمت‌های بدن است.
- احساس درد درناحیه گردن، فک، گلو، بالای شکم یا کمر
ممکن است تا زمانی که شما به یک حمله قلبی، سکته مغزی یا نارسایی قلبی دچار نشوید، علائم بيماري‌هاي قلبي – عروقي در شما تشخیص داده نشود. بنابراین مراقبت دائمی از نظر علائم بيماري‌هاي قلبي – عروقي و مراجعه به پزشک در صورت مشاهده این علائم، اهمیت بسیار زیادی دارد. گاهی اوقات، بيماري‌هاي قلبي – عروقي را می‌توان به سادگی با یک معاینه معمولی تشخیص داد.
علائم بیماری سرخرگ‌های کرونر
آنژین صدری یا درد قفسه سینه، شایع‌ترین علامت بیماری سرخرگ‌های کرونر است. آنژین عبارت است از احساس ناراحتی، سنگینی، فشار، درد، سوزش، سیری، فشردگی یا تیر کشیدن قفسه سینه که ممکن است با علائم سوء هاضمه مانند نفخ و سوزش سر دل، اشتباه گرفته شود. آنژین صدری ممکن است در ناحیه شانه‌ها، بازوها، گردن، گلو، فک یا کمر نیز احساس شود.
سایر علائم بیماریهای سرخرگ کرونر عبارت است از:
- تنگی نفس
- تپش قلب (ضربان قلب نامنظم یا احساس صدای تلپ تلپ در قفسه سینه)
- ضربان قلب سریع
- ضعف و سر گیجه
- حالت تهوع
- تعرق زیاد
علائم ضربان قلب نامنظم (آریتمی‌های قلبی)
به ضربان نامنظم و غیر طبیعی قلب، آریتمی قلبی گفته می‌شود. ممکن است ضربان قلب شما خیلی سریع، خیلی آرام یا به صورت نامنظم باشد. علائم ضربان نامنظم قلب عبارت است از:
- احساس لرزش در قفسه سینه
- ضربان سریع قلب (تاکی‌کاردی)
- ضربان کند قلب (برادیکاردی)
- درد و ناراحتی قفسه سینه
- تنگی نفس
- سر گیجه و احساس سبکی سر
- غش کردن (سنکوپ) یا ضعف شدید در حد حالت غش
- تپش قلب (احساس جا افتادن ضربان قلب، لرزش یا صدای تلپ تلپ در قفسه سینه)
- ضعف شدید یا کوفتگی (احساس خستگی شدید)
فیبریلاسیون دهلیزی نوعی از ضربان نامنظم قلب است که در اغلب افراد مبتلا به آن، یک یا چند مورد از علائم زیر دیده می‌شود:
- تپش قلب (احساس کوبش ناگهانی، لرزش یا ضربان سریع قلب)
- خستگی و کمبود انرژی
- سر گیجه (احساس ضعف یا سبکی سر)
- احساس ناراحتی در قفسه سینه (درد، فشار یا ناراحتی قفسه سینه)
- تنگی نفس (تنفس سخت در زمان انجام فعالیت‌های عادی)
برخی از بیماران مبتلا به فیبریلاسیون دهلیزی هیچ علائمی نشان نمی‌دهند. دوره بروز این بیماری هم ممکن است کوتاه باشد.
علائم عارضه‌های قلبی مادرزادی
بیماریهای قلبی مادرزادی ممکن است قبل از تولد، بلافاصله بعد از تولد، در زمان کودکی و یا حتی در بزرگسالی تشخیص داده شود. حتی ممکن است شخصی مبتلا به بیماری قلبی مادرزادی باشد و هیچ گاه در طول عمر خود، علائم آن را تشخیص نداده باشد. در برخی از موارد، این عوارض مادرزادی در افرادی که هیچ علائم مشخصی ندارند، از طریق معاینات فیزیکی معمولی یا غیر طبیعی بودن نوار قلب یا تصویر اشعه ایکس قفسه سینه تشخیص داده شود.
علائم بیماریهای مادرزادی قلب در بزرگسالانی که به این بیماری‌ها مبتلا هستند، می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- تنگی نفس
- ناتوانی در انجام نرمش‌ها و حرکات ورزشی
- علائم نارسایی قلبی یا بیماری دریچه قلب
علائم بیماریهای قلبی مادرزادی در نوزادان و کودکان نیز ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- سیانوز (کبودی و رنگ آبی روی پوست، ناخن‌ها و لب‌ها)
- تنفس سریع و ضعف در شیرخواری
- کندی در افزایش وزن
- عفونت‌های ریوی مکرر
- ناتوانی در انجام حرکات بدنی
علائم ضعف ماهیچه قلب (کاردیومیوپاتی اتساعی)
ضخیم شدن و سخت شدن ماهیچه قلب را کاردیومیوپاتی می‌گویند. در بسیاری از افرادی که به بیماری ماهیچه قلب یا کاردیومیوپاتی مبتلا هستند، هیچ علائمی دیده نمی‌شود و یا علائم آن بسیار خفیف است و هیچ اختلالی در زندگی طبیعی فرد ایجاد نمی‌کند. اما در برخی از افراد ممکن است علائمی بروز کند که با بدتر شدن عملکرد قلب، به مرور زمان این علائم هم شدیدتر و پیشرفته‌تر شود. علائم کاردیومیوپاتی ممکن است در هر سنی بروز کند و عمدتاً شامل موارد زیر است:
- نفس کم آوردن در زمان زور زدن یا هنگام استراحت
- ورم پاها، اندام‌های تحتانی و شکم
- احساس ضعف و خستگی
- سر گیجه، سبکی سر و غش کردن
- احساس درد یا فشار بر قفسه سینه (معمولاً در هنگام ورزش کردن یا انجام فعالیت‌های فیزیکی اتفاق می‌افتد، اما ممکن است در هنگام استراحت یا بعد از غذا خوردن هم بروز کند)
- علائم نارسایی قلبی
- تپش قلب (احساس لرزش در قفسه سینه به خاطر ضربان غیر طبیعی قلب)
برخی از بیماران مبتلا به کاردیومیوپاتی، ممکن است ضربان قلب نامنظم نیز داشته باشند. در تعداد اندکی از این افراد، ممکن است کاردیومیوپاتی منجر به مرگ ناگهانی شود.
علائم عفونت‌های قلبی
سه نوع مختلف عفونت قلبي وجود دارد:
- پريکارديت که بافت احاطه کننده دور قلب (پريکارديوم) را تحت تأثير قرار مي‌دهد
- ميوکارديت که لايه ماهيچه‌اي بين ديواره‌هاي قلب (ميوکارديوم) را تحت تأثير قرار مي‌دهد
- اندوکارديت که غشاي داخلي جدا کننده محفظه‌ها و دريچه‌هاي قلب (اندوکارديوم) را تحت تأثير قرار مي‌دهد
علائم عفونت‌هاي قلبي ممکن است بسته به نوع عفونت، اندکي متفاوت باشد، اما به طور کلي شامل موارد زير است:
- تب
- تنگي نفس
- خستگي و ضعف شديد
- ورم پاها، اندام تحتاني و شکم
- تغيير در ريتم ضربان قلب
- سرفه‌هاي خشک و مداوم
- جوش‌ها و لکه‌هاي غير طبيعي روي پوست
علائم بيماري‌هاي دريچه قلب
قلب دارای 4 دریچه شامل دریچه‌های آئورتی، میترال، ریوی و سه لختی است که با باز و بسته شدن آنها، خون از قلب به تمام بدن جریان می‌یابد. این دریچه‌ها ممکن است در اثر انواع مختلفی از بیماری‌ها دچار آسیب دیدگی شده و منجر به تنگی (استنوز)، نشت خون (برگشت یا کافی نبودن خون) یا بسته شدن غیر معمول دریچه (پرولاپس) شود. علائم بيماري دريچه قلب عبارت است از:
- تنگي نفس يا مشکل در نفس گرفتن؛ اين حالت را ممکن است در زماني که مشغول فعاليت‌هاي روزمره خود هستيد و يا زماني که طاق باز روي تخت خوابيده‌ايد، احساس کنيد
- ضعف و سرگيجه
- احساس ناراحتي قفسه سينه؛ ممکن است هنگام فعاليت فيزيکي يا وقتي که در هواي سرد بيرون مي‌رويد، احساس فشار يا سنگيني روي قفسه سينه داشته باشيد.
- تپش قلب (اين حالت ممکن است به صورت ضربان سريع، ضربان نامنظم، جا افتادن ضربان قلب يا صداي تلپ تلپ در قفسه سينه احساس شود)
علائم نارسايي قلب
- تنگی نفس در زمان فعالیت فیزیکی (غالباً) و یا هنگام استراحت خصوصاً وقتی که به صورت طاق باز روی تخت خوابیده‌اید.
- سرفه همراه با خلط سفید رنگ
- افزایش سریع وزن (ممکن است وزن شما هر روز یک کیلوگرم یا بیشتر اضافه شود)
- ورم زانوها، اندام تحتانی و شکم
- سر گیجه
- خستگی شدید و ضعف
- ضربان نامنظم یا سریع قلب
- علائم دیگری از قبیل تهوع، تپش قلب و درد قفسه سینه
علائم نارسایی قلبی مانند علائم بیماری دریچه‌های قلب ممکن است ارتباطی با شدت ضعیف بودن قلب نداشته باشد. ممکن است شما علائم زیادی داشته باشید، اما عملکرد قلب شما فقط به مقدار کمی ضعیف شود. از طرفی ممکن است قلب شما دچار آسیب دیدگی شدیدی شده باشد، اما هیچ علائمی نداشته یا علائم آن خیلی ضعیف باشد.
علائم حمله قلبی
- احساس ناراحتی، فشار، سنگینی یا درد در قفسه سینه، بازو یا زیر جناغ سینه
- پیشروی درد و ناراحتی به ناحیه کمر، فک، گلو یا دست‌ها
- احساس سیری، سوء هاضمه و نفخ (شبیه به احساس سوزش سر دل)
- تعرق زیاد، تهوع، استفراغ و سر گیجه
- ضعف شدید، اضطراب یا تنگی نفس
- ضربان سریع یا نامنظم قلب
در هنگام حمله قلبی، علائم آن معمولاً حدود 30 دقیقه یا بیشتر طول می‌کشد و با استراحت کردن یا مصرف داروهای خوراکی تسکین پیدا نمی‌کند. علائم اولیه ممکن است به صورت ناراحتی خفیف باشد و سپس به درد شدید تبدیل شود.
برخی از افرادی که به حمله قلبی دچار می‌شوند، هیچ گونه علائمی نشان نمی‌دهند. این نوع حمله قلبی که تحت عنوان سکته قلبی آرام (ام آی) شناخته می‌شود، اغلب در افراد مبتلا به دیابت روی می‌دهد.
اگر فکر می‌کنید به حمله قلبی دچار شده‌اید، اصلاً معطل نکنید. بلافاصله با اورژانس تماس بگیرید. درمان فوری حمله قلبی برای کاهش آسیب وارد بر قلب، اهمیت بسیار زیادی دارد.
علت‌ها و دلایل بیماریهای قلبی
علت بیماریهای قلبی بسته به نوع این بیماری‌ها شامل عوامل مختلفی است.
علل بیماریهای قلبی – عروقی
اگرچه بیماری قلبی – عروقی به هر نوع مشکل مربوط به قلب یا رگ‌های خونی اطلاق می‌شود، اما این اصطلاح غالباً برای بیان آسیب ناشی از آترواسکلروز بر قلب یا رگ‌ها به کار می‌رود. این بیماری به دلیل تشکیل پلاک‌های چربی در داخل سرخرگ‌ها اتفاق می‌افتد. تشکیل پلاک‌های چربی باعث ضخیم شدن و سفت شدن دیواره سرخرگ‌ها می‌شود و از رسیدن خون کافی به اندام‌ها و بافت‌های بدن از طریق سرخرگ‌ها جلوگیری می‌کند. آترواسکلروز به عنوان شایع‌ترین علت بیماریهای قلبی – عروقی نیز شناخته می‌شود. این بیماری می‌تواند به خاطر برخی از مشکلات قابل اصلاح مانند رژیم غذایی ناسالم، بی تحرکی، اضافه وزن و سیگار کشیدن ایجاد شود.
علل ضربان نامنظم قلب
شایع‌ترین علل ضربان غیر طبیعی قلب (آریتمی) یا بیماری‌هایی که می‌تواند منجر به ضربان قلب نامنظم شود عبارت است از:
- عارضه‌های قلبی که از زمان تولد وجود داشته است (بیماریهای قلبی مادرزادی)
- بیماری سرخرگ کرونر
- فشار خون بالا
- دیابت
- سیگار کشیدن
- مصرف زیاد الکل یا کافئین
- سوء مصرف مواد مخدر
- استرس
- برخی از داروهای بدون نسخه، داروهای تجویز شده، مکمل‌های غذایی و داروهای گیاهی
- بیماریهای مربوط به دریچه قلب
در یک فرد سالم که قلب طبیعی و سالمی دارد، بعید است که حالت کشنده‌ای از ضربان قلب نامنظم اتفاق افتد، مگر آنکه به خاطر محرک‌های خارجی از قبیل برق گرفتگی یا مصرف مواد مخدر باشد. اما در افرادی که به بیماری یا ناهنجاری قلبی مبتلا هستند، ممکن است امواج الکتریکی تنظیم کننده قلب به طور صحیح آغاز نشود یا در داخل قلب انتقال پیدا نکند. بنابراین در این افراد احتمال بروز ضربان قلب نامنظم بیشتر است.
علل بیماریهای قلبی مادرزادی
بیماریهای قلبی معمولاً هنگامی ایجاد می‌شوند که جنین هنوز در رحم مادر است. یک عارضه قلبی ممکن است همزمان با تشکیل قلب، یعنی حدود یک ماه بعد از انعقاد نطفه، ایجاد شود و جریان طبیعی خون به داخل قلب را دچار اختلال کند. برخی از بیماری‌ها، داروها و عوامل ژنتیکی می‌توانند در ایجاد بیماریهای قلبی مادرزادی نقش داشته باشند. بیماریهای قلبی در افراد بالغ هم ممکن است ایجاد شود. با بالا رفتن سن ممکن است ساختار قلب شما دچار تغییراتی شده و باعث بروز یک عارضه قلبی شود.
علل کاردیومیوپاتی
علل بیماری کاردیومیوپاتی که ناشی از ضخیم شدن و بزرگ شدن ماهیچه قلب است، ممکن است به نوع این بیماری بستگی داشته باشد.
- کاردیومیوپاتی اتساعی. این شایع‌ترین نوع کاردیومیوپاتی است که علت آن شناخته نشده است. ممکن است این بیماری به دلیل کاهش جریان خون به قلب (بیماری کم خونی قلب)، عفونت‌ها، سموم و یا برخی از داروها ایجاد شود. همچنین ممکن است ارثی باشد و از یک والد به فرزند منتقل شود. این بیماری معمولاً باعث بزرگ شدن (اتساع) بطن چپ می‌شود.
- کاردیومیوپاتی هایپرتروفیک. این نوع از بیماری که در آن ماهیچه قلب به طور غیر طبیعی ضخیم می‌شود، معمولاً عامل ارثی دارد. البته ممکن است به مرور زمان در اثر افزایش فشار خون یا بالا رفتن سن هم ایجاد شود.
- کاردیومیوپاتی محدود کننده. این نادرترین نوع کاردیومیوپاتی است که باعث سخت شدن ماهیچه قلب و از دست رفتن حالت انعطاف پذیر آن می‌شود و ممکن است بدون هیچ دلیل شناخته شده‌ای اتفاق افتد. همچنین ممکن است به خاطر بیماری‌هایی از قبیل اختلالات بافت همبند یا ساخته شدن بیش از حد آهن در بدن (هموکروماتوز) یا در نتیجه درمان برخی سرطان‌ها از طریق شیمی درمانی یا پرتو درمانی ایجاد شود.
علل عفونت قلبی
عفونت‌های قلبی از قبیل پریکاردیت، اندوکاردیت و میوکاردیت هنگامی اتفاق می‌افتد که یک عامل محرک خارجی مانند یک باکتری، ویروس یا یک ماده شیمیایی به ماهیچه قلب شما برسد. شایع‌ترین علل عفونت‌های قلبی عبارت است از:
- باکتری‌ها
- ویروس‌ها
- انگل‌ها
علل بیماریهای دریچه قلب
بیماری دریچه‌های قلب شما می‌تواند ناشی از عوامل بسیار زیادی باشد. ممکن است بیماری دریچه قلب را از زمان تولد به همراه داشته باشید. همچنین ممکن است دریچه‌های قلب در اثر بیماریهای زیر آسیب ببینند:
- تب روماتیسمی
- عفونت‌ها (عفونی شدن اندوکاردیوم)
- بیماریهای بافت‌های همبند
