ایست قلبی به معنای توقف ناگهانی عملکرد قلب در یک فرد (با سابقه بیماری قلبی و یا بدون آن) است. این حالت معمولا” ناشی از اختلال الکتریکی در قلب است که سبب مختل شدن عمل پمپاژ آن و توقف جریان خون به سراسر بدن می‌شود. ایست قلبی از موارد اورژانسی پزشکی است و اگر بلافاصله درمان نشود، منجر به مرگ ناگهانی فرد می‌شود. با مراقبت‌های پزشکی سریع و مناسب، امکان زنده ماندن فرد وجود دارد.
آیا حمله قلبی همان ایست قلبی است؟
اصطلاح “حمله قلبی” اغلب به اشتباه برای توصیف “ایست قلبی” به‌کار می‌رود. اگرچه حمله قلبی ممکن است موجب ایست قلبی و مرگ ناگهانی فرد شود، اما این اصطلاح دقیقا” به این معنا نیست. حملات قلبی توسط انسداد و توقف جریان خون به قلب بروز می‌کند، اما ایست قلبی ناشی از اختلال در عملکرد سیستم الکتریکی قلب است. ایست قلبی هنگامی منجر به مرگ می‌شود که عملکرد صحیح قلب به طور ناگهانی متوقف می‌گردد.
عوامل ایست قلبی
علت اصلی و مستقیم ایست قلبی معمولا” اختلال در ریتم قلب (آریتمی) است. در یک فرد دارای قلب نرمال و سالم، احتمال بروز یک وضعیت پایدار ریتم نامنظم قلب وجود ندارد، مگر با وجود عوامل محرک خارجی مثل شوک الکتریکی، استفاده از مواد مخدر یا ضربه شدید به قفسه سینه که باعث اختلال در چرخه ریتم قلب (کوموتیو کوردیوس- طغیان قلبی) می‌شود. عارضه خطرناک “آریتمی” معمولا” درافرادی بروز می‌کند که دارای سابقه بیماری قلبی هستند؛ از جمله:
- حمله قلبی:اگر یک حمله قلبی (اغلب ناشی از بیماری عروق کرونر) رخ دهد، می‌تواند منشاء بروز فیبریلاسیون بطنی و ایست قلبی ناگهانی گردد.
- اسکار ناشی از یک حمله قلبی: قلبی که به هر علتی دچار اسکار یا بزرگ شدگی باشد، مستعد ابتلا به آریتمی بطنی خطرناک است. خصوصا” در شش ماه اول، پس از بروز حمله قلبی، احتمال خطر ایست قلبی در بیماران مبتلا به بیماری قلبی آترواسکلروتیک، بالا است.
- داروهای قلبی: تحت شرایط خاصی، داروهای مختلف قلب می‌تواند زمینه ساز آریتمی و در نتیجه باعث ایست قلبی ناگهانی گردد.
- ناهنجاریهای عروقی: ناهنجاریهای رگ‌های خونی مادرزادی، به ویژه در عروق کرونر و آئورت، به ندرت ممکن است عامل مرگ ناگهانی در قربانیان جوان گردد.
- استفاده تفریحی از مواد مخدر: در افراد بدون بیماری قلبی ارگانیک (عضوی)، استفاده تفریحی از مواد مخدر موجب ایست قلبی ناگهانی می‌شود.
- بیماری عروق کرونر:اکثر موارد ایست قلبی مربوط به افرادی است که مبتلا به بیماری عروق کرونر هستند.
- بیماری‌های دریچه‌ای قلب: سوراخ شدن یا تنگی دریچه‌های قلب، می‌تواند منجر به کشیدگی و یا ضخیم شدن دیواره قلب (یا هر دو) شود.
- بیماری‌های قلبی مادرزادی: علت بروز ایست قلبی ناگهانی در کودکان یا نوجوانان ممکن است یک بیماری قلبی باشد که از بدو تولد وجود داشته است (بیماری قلبی مادرزادی). حتی بزرگسالانی که جراحی اصلاح نقص مادرزادی قلب داشته‌اند، هنوز هم در معرض خطر بالاتری برای ایست قلبی ناگهانی هستند.
- اختلالات الکتریکی در قلب:در برخی از افراد، مشکل اصلی نه در عضلات یا دریچه‌های قلب، بلکه مربوط به سیستم الکتریکی قلب است.
[alert type=”custom” close=”false” icon=”fa fa-hand-o-left” color=”#000000″ background_color=”#f4cbcb”]
آیا شما در معرض خطر ایست قلبی هستید؟
خطر ایست قلبی (SCA) وابسته به افزایش سن و جنسیت افراد است. ( مردان بیشتر از زنان به SCA مبتلا می‌شوند.) برخی مطالعات نشان می‌دهد که سیاه پوستان، به خصوص افراد مبتلا به بیماری‌های زمینه‌ای، مانند دیابت، فشارخون بالا، نارسایی قلبی و بیماری مزمن کلیه یا موارد خاص قلبی مشخص شده در آزمایشات، مثل نوار قلب، در معرض خطر بالاتری برای ابتلا به SCA هستند.
عوامل خطرساز عمده
- بیماری عروق کرونر قلب. بسیاری از افرادی که دچار SCA می‌شوند تا اندازه‌ای مبتلا به بیماری عروق کرونر قلب نیز هستند. با این حال، اکثر افراد از ابتلاء یا عدم ابتلاء خود به بیماری عروق کرونر قلب آگاه نیستند تا زمانی که SCA رخ دهد. معمولا” بیماری عروق کرونر قلب آن‌ها “خاموش” است، یعنی هیچ علائم یا نشانه‌ای ندارد. به این دلیل است که قبل از بروز SCA توسط پزشکان و پرستاران، شناسایی نمی‌شود.
- حمله قلبی. بسیاری از افرادی که دچار SCA شده‌اند، قبل از بروز آن، دچار حملات قلبی خاموش یا تشخیص داده نشده نیز بوده‌اند. در این افراد، هیچ علامت روشنی از حمله قلبی وجود نداشته و آن‌ها حتی متوجه بروز آن نشده‌اند.
سایر عوامل خطرساز
سایر عوامل خطرساز برای SCA عبارتند از: - سابقه شخصی آریتمی
- سابقه شخصی یا خانوادگی اختلالات SCA یا اختلالات ارثی که فرد را مستعد ابتلا به آریتمی می‌سازد.
- سوء مصرف مواد مخدر یا الکل
- نارسایی قلبی[/alert]
علائم و نشانه‌های ایست قلبی
معمولا” اولین نشانه ایست قلبی ناگهانی (SCA)، از دست دادن هوشیاری (غش کردن) است. در این حالت ضربان قلب فرد را نمی‌توان احساس کرد. برخی افراد ممکن است قبل از غش کردن، ضربان قلب بسیار تند یا احساس سرگیجه یا سبکی داشته باشند. همچنین برخی افراد طی یک ساعت قبل از SCA، احساس درد قفسه سینه، تنگی نفس، تهوع (احساس ناراحتی معده) یا حالت استفراغ دارند.
چگونه می‌توان از مرگ ناگهانی ناشی از ایست قلبی جلوگیری کرد؟
راه‌های جلوگیری از مرگ به علت ایست قلبی ناگهانی (SCA) متفاوت است و بستگی دارد به اینکه:
- قبلا” دچار SCA شده‌اید.
- تاکنون SCA نداشته‌اید، اما در معرض خطر بالایی برای ایست قلبی هستید.
- تاکنون SCA نداشته‌اید و هیچ عامل خطرساز شناخته شده برای ایست قلبی ندارید.
افرادی که از ایست ناگهانی قلبی نجات یافته‌اند
اگر قبلا” SCA داشته‌اید، در معرض خطر تکرار آن هستید. تحقیقات نشان می‌دهد که کاشت یک “دفیبریلاتور کاردیو ورتر” (ICD) احتمال مرگ ناشی از SCA دوم را کاهش می‌دهد. ICD طی جراحی، در زیر پوست قفسه سینه یا شکم قرار داده می‌شود. این دستگاه دارای سیم‌هایی با الکترودی در انتهای آن است که به دهلیزهای قلب شما وصل می‌شوند. ICD بر ضربان قلب شما کنترل و نظارت دارد. اگر ICD ریتم قلبی خطرناک را تشخیص دهد، با دادن شوک الکتریکی به قلب، ریتم طبیعی آن را بازمی‌گرداند. پزشک ممکن است برای محدود کردن ضربان نامنظم قلب که می‌تواند باعث تحریک ICD شود، برای شما دارو تجویز کند.
افرادی که در معرض خطر بالای اولین ایست قلبی هستند
اگر مبتلا به بیماری جدی عروق کرونر قلب (CHD) باشید، در معرض خطر بالای SCA نیز هستید، مخصوصا”اگر به تازگی دچار یک سکته قلبی نیز شده باشید.
پزشک ممکن است دارویی بنام “مسدود کننده بتا” برای کمک به کاهش خطر بروز SCA برای شما تجویز کند. همچنین اگر شما در معرض افزایش خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی یا سکته مغزی باشید، پزشک ممکن است درمان استاتین را برای شما آغاز کند.
تمام داروها را طبق تجویز پزشک و به طور منظم مصرف کنید. هرگز مقدار دارو را تغییر ندهید و یا دوز مصرف آن را کاهش ندهید، مگر آنکه طبق دستور پزشک باشد. برای داشتن قلب سالم، باید از یک شیوه زندگی مناسب پیروی کنید، حتی اگر تحت درمان دارویی برای بیماری عروق کرونر قلب خود هستید.
افرادی که دارای عوامل خطرساز برای ایست قلبی نیستند
به نظر می‌رسد، CHD علت بروز بسیاری از موارد ایست قلبی در بزرگسالان است. همچنین CHD، یک عامل خطر عمده برای آنژین صدری (درد قفسه سینه یا احساس ناراحتی) و حمله قلبی است که به بروز سایر مشکلات قلبی نیز کمک می‌کند.
با پیروی از شیوه زندگی سالم می‌توانید به کاهش خطر ابتلا به CHD، SCA و سایر مشکلات قلبی کمک کنید. سبک زندگی قلب سالم شامل:
- رژیم غذایی سالم
- حفظ وزن مناسب
- مدیریت استرس
- فعالیت بدنی
- ترک مصرف سیگار
درمان اورژانسی ایست قلبی
اقدامات لازم درصورت وجود نشانه‌های ایست قلبی :
- تماس با 115
- انجام CPR
- استفاده از یک دفیبریلاتور قابل حمل
